สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอกาญจนดิษฐ์ 

คำขวัญประจำอำเภอกาญจนดิษฐ์

"หอยใหญ่นางรม ชมวิทยาลัยฝึกลิง มากยิ่งสินในน้ำ

งามล้ำพระไสยาสน์ พระพุทธบาทควรผดุง รุ่งเรืองเมืองท่าทอง"

          อำเภอกาญจนดิษฐ์ เป็นเมืองเก่าแก่มาตั้งโบราณกาล คาดว่ามีมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 18-19 ดังตำนานดังปรากฎในตำนานเมืองนครศรีธรรมราชว่าพระพนมวังและนางสะเดียงทองซึ่งสร้างเมืองนครศรีธรรมราชให้เจ้าศรีราชาราชบุตรไปปกครองสร้างไร่นาที่เมืองสะอุเลา อันเป็นเมือง 12 นักษัตรของเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งต่อมาเจ้าศรีราชาก็ได้พญาศรีธรรมราชโศกราชครองเมืองนครศรีธรรมราชต่อมาซึ่งเมืองสะอุเลา(ชื่อเมืองสะอุเลาก็ปรากฎในกฎมณเฑียรบาลด้วย)นี้ ตำนานเมืองนครศรีธรรมราชความหมายว่าเป็นเมือง " ท่าทอง " ซึ่งเป็นชื่อเดิมของเมืองกาญจนดิษฐ์ จากหลักฐานทางโบราณคดี เชื่อว่าตัวเมืองกาญจนดิษฐ์ได้มีการย้ายมาหลายครั้งแล้ว ครั้งแรกตั้งบ้านเมือง สร้างเมืองครั้งแรกที่บ้านเขาน้อยก่อน

  ในสมัยรัชกาลที่ ๒

          ได้ย้ายเมืองที่ท่าทองไปอยู่ริ่มฝั่งซ้ายคลองท่าเพชร (ต่อมาเปลี่ยนเป็นคลองท่าทองใหม่) ชาวบ้านนิยมเรียกเมือง อยู่ที่ตำบลท่าทอง (อุแท) เพราะมีวัดเก่าอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อเสียแก่พม่าคราวพระเจ้าปะดุง กษัตริย์พม่าแต่งกองทัพมาตีหัวเมืองปักษ์ใต้ของไทย เมืองท่าทองคงถูกทำลายและผู้คนหลบลี้หนีไปหมด ผู้ปกครองในขณะนั้นเห็นเหลือที่จะบูรณะได้ จึงย้ายไปอยู่ริมคลองกะแดะ ซึ่งเป็นที่ตั้งอำเภอกาญจนดิษฐ์ในปัจจุบัน (สมเด็จกรมพระยานริศฯ ทรงสันนิษฐานว่าการย้ายเมืองครั้งนี้คงจะไปใหม่ว่า " ท่าทองใหม่ "

  ในสมัยรัชกาลที่ ๔

         เมื่อเจ้าพระยานคร (น้อย) เจ้าเมืองนครศรีธรรมราชถึงแก่กรรม จึงโปรดเกล้าให้ย้ายเมืองท่าทองไปตั้งที่บ้านดอนและพระราชทานนามว่า " เมืองกาญจนดิษฐ์ " เพราะมีผู้คนหนาแน่นกว่า พร้อมทั้งยกฐานะเป็นเมืองจัดวาขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯ สมัยเมื่อตั้งมณฑลเมืองกาญจนดิษฐ์ ได้รวมอยู่ในมณฑลชุมพร และต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเมืองไชยา ชื่อเมืองกาญจนดิษฐ์เลยหายไป

  ในสมัยรัชกาลที่ ๖

                เมื่อมีการสร้างทางรถไฟสายใต้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ ทรงพระราชดำริว่า ต่อไปเมืองจะย้ายไปอยู่ที่ท่าข้ามที่รถไฟผ่าน จึงพระราชทานนามว่า " ท่าข้าม " ว่าสุราษฎร์ธานี ครั้นเมื่อมีการจัดระเบียบการปกครองท้องที่ใหม่เป็นรูปจังหวัด อำเภอ ก็เอานามสุราษฎร์ธานีมาเป็นจังหวัด สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพเสนบดีกระทรวงมหาดไทย กลัวว่าชื่อกาญจนดิษฐ์จะหายไป จึงตรัสสั่งให้เรียกเมืองเก่าว่า " อำเภอกาญจนดิษฐ์ " และย้ายเมืองกลับไปตั้งที่ริมคลองกะแดะเช่นเดิมและคงอยู่จนปัจจุบันนี้

.

.

สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอกาญจนดิษฐ์
ที่ว่าการอำเภอกาญจนดิษฐ์ 
อำเภอกาญจนดิษฐ์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

.